Sociaal-ecologisme verwijst naar een visie op de mens, hoe we onze samenleving kunnen organiseren. Het is een visie die groeide vanuit een beweging, soms heel traag, soms bruusk, zelden rechtlijnig, maar altijd van onderuit.Hoopgevend!
Mei 68 is ruim 50 jaar geleden. De groeiende bewustwording in onze westerse landen die jaren onderhuids broeide, vond in mei 68 voldoende kracht om een hele samenleving in beweging te zetten. Het was de bewustwording van de mondigheid van burgers, vooral vanuit gebundelde krachten binnen studenten- en arbeidersbewegingen.
Alhoewel ontstaan vanuit een breed solidariteitsgevoel, was deze beweging ook het begin van een doorgedreven individualisering binnen de maatschappij: de burger als individu werd de maatstaf.
Het waren de golden sixties dat alles moest, kon en zou groeien: Je moest slagen in het leven!
Dirk Holemans beschrijft dit als “Nooit had je meer kansen, je moet ze alleen maar grijpen. Alsof we allemaal maar in dezelfde ballenbak van het leven hebben te graaien. Alsof slagen niet meer is dan je arm te strekken en de dag plukken” [1].
Sociaal ecologisme
Vandaag, 50 jaar later, surfen we verder op de verdiensten van de mensen die toen op de barricade stonden. Echter, socio-economische en maatschappelijke ervaringen van vandaag doen ons ondervinden dat die ballenbak van het leven niet bodemloos is. Het denken vanuit een ongebreidelde groei veroorzaakt een sociaal-maatschappelijke en ecologische spanning als voorbode voor een dreigende tsunami die de hele mensheid kan opslorpen: opeenvolgende klimatologische rampen, het verdwijnen van de levensnoodzakelijke biodiversiteit, bevolkingsexplosies en spanningen tussen volkeren en een economie die toch instabiliteit brengt in plaats van zekerheid en aan de basis ligt van een groeiende inkomenskloof tussen rijke en arme mensen [2].
Maar hoopvol is dat kleine initiatieven wereldwijd [3] ons inspireren om een nieuwe afslag naar de toekomst te nemen.
Hierbij volgen we een dubbel spoor:
- het sociale spoor: wij verbinden de individuele aspiraties met een gemeenschappelijk verhaal zoals in "samen uit, samen thuis".
- het ecologische spoor: binnen de beperktheid van de aardbol, kiezen we voor een menselijke vooruitgang naar een hogere levenskwaliteit en meer welzijn voor iedereen.
Het sociale aspect betekent afstappen van het eigen-groot-gelijk. Het is anders kijken naar de wereld. Dieper kijken in die vanuit het standpunt van de ander. Als een kind verwonderd zijn en even ergens anders gaan staan. Het is het verschil aanvaarden, met de belofte om met dit verschil kracht te geven aan het gezamenlijk vermogen om de wereld te verbeteren voor iedereen.
Ecologisme gaat om zorg voor een toekomst voor iedereen. Wij hebben het goed, maar wij willen ook dat onze kinderen en onze kleinkinderen het goed hebben. Het gaat over hun toekomst! Wij kunnen niet langer roofbouw plegen op onze aarde. Wij moeten onze aarde behandelen als een goede huisvader: zorgvuldig ermee omgaan zodat er morgen, overmorgen en de dag erna ook nog wat is.
Symbool voor dit verhaal staat de "Groene Doener", de vrouw met de gepaste outfit om morgen de afslag naar de nieuwe samenleving te nemen.
---
Deze tekst van Bert Verleysen is een samenbrengen van wat ideeën over gemeenschapsvorming. Hierover is heel wat lectuur te vinden, hieronder enkele referenties waar je meer kan lezen. De tekening is van Karen Schabregs, ontstaan uit veel gesprekken op de bank bij de buren en schetsen gemaakt door kinderen.
[1] D. Holemans, Vrijheid en zekerheid. Naar een sociaalecologische samenleving, p.^pp. 374, Berchem: Epo, 2016.
[2] T. Homer-Dixon, Ten onder te boven. Catastrofe, creativiteit en de vernieuwing van de beschaving, p.^pp. 460, Utrecht: Uitgeverij Jan van Arkel, 2006.
[3] T. Hens, Het kleine verzet, p.^pp. 291, Berchem: Epo vzw, 2015.